Wiedza - Pasieka Fabryczna

Michał Zawilak

Wpływ temperatury otoczenia w czasie zimowli na rozwój rodzin pszczelich.

Jednym z wielu czynników wpływających na rozwój i zimowlę rodziny pszczelej jest temperatura powietrza. Siła rodziny, z kolei, decyduje o jej wydajności miodowej, tj. o wyniku pracy pszczelarza. Warto dlatego rozważyć, czy istniej zależności wydajności miodowej rodzin od temperatury zimowli. W tym celu przedstawiłem w tab. 1 kształtowanie się temperatury w miesiącach XI-II na przestrzeni lat 2011-2021. Średnia temperatura w tych latach wynosiła 4,6°C. Różnica temperatury była wysoka ponieważ w sezonie 2012/13 obniżyła się o 46%, zaś w sezonie 2019/20 wzrosła o 52%. Można następnie porównać odchylenia temperatury i wydajności miodowej w poszczególnych latach. Graficzny obraz kształtowania się tych wartości przedstawiłem na rys.1. Wynika z tego, że wydajność częściej rosła w sezonach o niższej temperaturze zimowli.

Tab.1 Temperatura max. zimowli w latach 2011-2022 (Wrocław)

źródło: opracowanie własne

Związek pomiędzy temperaturą a wydajnością miodową obliczyłem również za pomocą współczynnika korelacji (Pearsona), który wyniósł - 0,45. Wynik ten wskazuje o umiarkowanej korelacji ujemnej, tzn. że, niższa temperatura zimowli wpływa na wyższą wydajność. Powstaje pytanie, jakie praktyczne znaczenie ma ten wynik ? Otóż zmiany temperatury mają charakter obiektywny i to do nich należałoby w każdym sezonie odpowiednio dostosować metody kierowania rozwojem rodzin.

                Na podstawie danych w tabel. 1 można zauważyć niekorzystny wzrost temperatury
w ostatnim sezonie 2021/22. Również po pięciu miesiącach kolejnego sezonu 2022/23 można przewidywać, że warunki te będą podobne. Otóż mimo, że średnia temperatura wzrosła tylko o 4°C, to w styczniu i lutym zimowla przebiegała pod znakiem ocieplenia. Temperatura w tych miesiącach była wyższa, w porównaniu do 10 poprzednich lat, odpowiednio o: 1,3°C i 2,8°C. I tak, nieoczekiwanie w końcu grudnia temperatura sięgnęła 14°C i przez tydzień czasu utrzymywała się na wysokim poziomie. Na skutek tego wszystkie rodziny dokonały oblotu oczyszczającego i matki miały warunki do wzmożonego czerwienia. Ponadto w połowie lutego, przy temperaturze 11-12°C, kilkakrotnie huraganowe wiatry zakłócały zimowanie pszczół w rozluźnionych kłębach. Z pewnością takie cieplne mają wpływ na niekorzystne czerwienie matek, a co zatem idzie, nadmierne zużycie zapasów, zbyteczne spracowanie karmicielek, rozwój warrozy i być może innych chorób. Jeszcze gorsze jest wówczas to, że z rozwojem czerwiu zwiększa się o 10°C temperatura kłębu,  a to sprzyja pojawieniu się w ulu wody, która jest największym nieszczęściem dla zimujących pszczół.

                Do takich niekorzystnych warunków termicznych zimowania należałoby wcześniej rodziny wcześniej przygotować. Wynika to z tego, że tylko bardzo silne rodziny, zaopatrzone w dostateczne zapasy, z odpowiednią wentylacją zimują w każdych warunkach pogodowych. Dlatego też wspominam o gospodarce dwurodzinnej i izolowaniu matek w czasie zimowli.

          Michał Zawilak,  Wrocław, 12-02-2023 r.

       tel.  71 353-08-52