Wiedza - Pasieka Fabryczna

Niektóre uwagi po zimowli pszczół

Pszczoły dokonały wiosennego  oblotu oczyszczającego i tym samym skończyły okres zimowli.  Głównym zadaniem ich było utrzymanie w gnieździe właściwego mikroklimatu. Nie jest to łatwe ze względu na zmienne warunki występujące w otoczeniu ula a tymi, jakie musza być dotrzymane w gnieździe. Jednym z czynników wpływających na mikroklimat w gnieździe są warunki termiczne otoczenia. Przyjmuje się, że najlepsze warunki zimowli przebiegają
w temperaturze otoczenia blisko 0°C, przy której pszczoły zużywają mało pokarmu i energii. Istnieje pogląd, że pszczoły nabrały odporność na niskie temperatury, długie zimy i jej wahania. Chłód zimy działa na nie uzdrawiająco i hartuje. Jednak w tych warunkach radzą sobie rodziny silne z odpowiednimi zapasami. Mniej korzystne są temperatury przekraczające 4°C. Pobudzają one pszczoły do wychowu czerwiu, co znacznie szybciej wyczerpuje robotnice
i zakłóca przebieg zimowli.

1.      Warunki termiczne zimowli

Warto prześledzić warunki zimowli na podstawie temperatury powietrza w dwóch ostatnich sezonach (2019/20 i 2020/21). Jak widać na rys. 1 w sezonie 2019/20 średnia temperatura
w miesiącach listopad- luty wynosiła odpowiednio: 7,1; 3,7; 2,6; 4,9°C i była najwyższa w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Tak ciepła pogoda nie sprzyjała zimującym pszczołom. Pobudzała je do aktywnego życia. Prawdopodobnie matki nieprzerwanie czerwiły, co sprzyjało rozwojowi zarówno warrozy jak i nosemozy. Dlatego na podstawie własnego doświadczenia, jak również innych pszczelarzy, przypuszczam, że mogło to mieć wpływ na najniższą wydajność miodową sezonu 2020 w ciągu kilku ostatnich lat.

            W sezonie 2020/21 średnia temperatura miesięcy ukształtowała się odpowiednio: 6,0; 2,6; -0,3 i 0,1°C. Jak widać (rys. 1) była ona bardzo zbliżona do średniej ostatnich dziesięciu lat (2020/21:  2,1°C ; 2011-2021: 2,3°C). Można zatem powiedzieć, że wróciła do normy. Skutków tych korzystnych zmian można oczekiwać w następnych miesiącach sezonu.    

Źródło: opracowanie własne

2.      Czy mogą uratować się pszczoły bez matki ?

Niekiedy zdarza się, że w czasie zimowli rodzina straciła matkę. Wówczas najprostszym sposobem ratowania osieroconych pszczół jest ich połączenie z inną rodziną. Pozostawione zaś pszczoły bez pomocy pszczelarza zapewne zginą wcześniej lub później.

      Zadziwiająca sytuacja zdarzyła mi się tego roku w jednym z uli po wiosennym oblocie pszczół. Powracające pszczoły z dwóch sąsiednich uli gromadziły się na jednym z nich, pozostawiając drugi jako pusty. Jak widać na fot. 1 pszczoły przez pewien czas obsiadają przednią cześć ula i daszek, by później wejść do gniazda. W pustym ulu zimowała rodzina silna (na 7 ramkach warszawskich poszerzonych). W czasie przeglądu stwierdziłem w nim osyp średni i w połowie zużyte zapasy (fot. 2). Nie zauważyłem śladów choroby, przypuszczam, że w ulu tym dwuletnia matka zginęła i  pszczoły, ratując się, podczas oblotu zleciały się do sąsiedniego ula.

Fot. 1 Pszczoły w czasie wiosennego oblotu

Fot. 2 Zapasy po zimowli w pustym ulu

Michał Zawilak

Wrocław, 06.03.2021   tel. (71) 353-08-52