Wiedza - Pasieka Fabryczna

Wyniki pracy pszczelarza zależą nie tylko od jego wiedzy i umiejętności lecz głównie od zmienności nektarowania roślin. Są lata miodne i lata słabego nektarowania roślin, za co pszczelarze obwiniają pogodę. Wynika to z tego, że o niekratowaniu  roślin decydują takie czynniki klimatyczne jak: światło, temperatura, wilgotność powietrza, wahania dzienne, wilgotność i rodzaj gleby. Ocena wartości tych czynników nie jest łatwa, ponieważ działają one równocześnie, jak również to, że różnią się one w pasiekach położonych nawet w niewielkiej odległości od siebie.

                W sezonie 2019/20 wielu pszczelarzy poniosło straty z powodu słabego nektarowania niektórych roślin. Zawiodło np. nektarowanie akacji, czy też lip. Dlatego też stawiane są pytania, które to czynniki o tym zdecydowały. Szukając odpowiedzi na to, najłatwiej było ustalić liczbę dni deszczowych w sezonie przyjmując przy tym, że ilość opadów bezpośrednio decyduje o wilgotności powietrza i gleby.

                Wilgotność powietrza powoduje wzrost nektaru w kwiatach. Zbyt suche powietrze wysusza nektar, powodując jego krystalizację. Przyczynia się też do strat wody w całej roślinie i otaczającej glebie. W czasie suszy nektar przestaje się wydzielać. Również dzięki zawartości pary wodnej
w powietrzu rozpraszane są bezpośrednie promienie słoneczne, co dodatkowo wpływa na wzrost ilości cukrów w liściach, łagodzi wahania temperatury i obniża parowanie gleby. Większość roślin nektaruje w glebie o zawartości 50-60% wody. Nadmiar wody w glebie przerywa dostęp powietrza do korzeni, utrudnia rozwój roślin i zmniejsza nektarowanie. 

                Deszcz po okresie suszy, przy słonecznej pogodzie, powoduje obfite niekratowanie roślin. Długotrwałe deszcze zaś wypłukują nektar i spadź, obniżają  poziom oświetlenia, co zmniejsza przyswajanie dwutlenku węgla i wytwarzanie cukrów.

                Niniejsze opracowanie przedstawia liczbę dni deszczowych i wydajność miodową w latach 2009-2020 na terenie Wrocławia. Wartość tych wielkości obrazują rysunki nr 1-2.  W okresie tym odnotowano najwięcej dni deszczowych w roku 2009, tj. 168. Dwukrotnie mniej było ich w roku 2014, tj. 82. Średnio w roku padało 109,6 dni (30% dni). Najbardziej deszczowe miesiące to grudzień
i styczeń (śr. 11,2 i 11,5 dni). W okresie pasiecznym (II-IX ) opadami wyróżniał się maj (śr. 10,4 dni).

Źródło: opracowanie własne  

Przebieg dni deszczowych w czasie aktywności pszczół (II-IX) jest zbliżony do pełnego roku. Średnio padało 70,5 dni (29% dni).

                Rozkład dni deszczowych porównano z odchyleniami od średniej wydajności miodowej rodzin w stacjonarnej 60-70 pniowej pasiece przyleśnej o podobnych pożytkach i metodzie gospodarowania w każdym sezonie. Wyniki porównania liczby opadów z wydajnością miodową w poszczególnych sezonach można ocenić odmiennie. Np. w latach 2011-2012, przy dużym spadku dni deszczowych, wystąpił największy wzrost wydajności w stosunku do jej średniej, tj. o 70,4 i 44,5%. Jak z tego wynika, zależność między tymi wartościami była odwrotna (ujemna), trudna do wytłumaczenia. Największy spadek wydajności odnotowano w 2014 roku. Był to sezon o najmniejszej liczbie opadów od trzech lat. Prostą (dodatnią) zależność tak słabego wyniku sezonu można wiązać z małą ilością opadów
i postępującą suszą.

                Syntetyczną oceną związku między badanymi wielkościami obrazuje współczynnik korelacji  obliczony oddzielnie dla pełnego roku -R1  (X – IX) i sezonu pszczelarskiego  -R2 (II-IX). R1 wyniósł 0,29, co oznacza, że pomiędzy ilością opadów a wydajnością miodową istniała zależność liniowa, lecz była ona niska. Można zatem sądzić, że ilość opadów w roku badanego okresu w pewnym stopniu decydowała o wydajności.  R2 wyniósł zaledwie 0,07. Znaczy to, że praktycznie brak związku liniowego między badanymi wielkościami. Należy przy tym dodać, że wartość współczynnika bliska 0 nie oznacza braku zależności, a jedynie zależności liniowej. O wydajności z pewnością decydowały wyżej wymienione czynniki wspólnie, z różną siłą, dodatnio lub ujemnie. Dlatego też dla pełniejszego obrazu, od czego zależy wydajność miodowa rodzin, należałoby badać poszczególne czynniki oddzielnie.

Michał Zawilak 21.11.2020r.

Literatura: M. Lipiński: Pożytki pszczele, W-wa 1976    

Załączniki:

1.       Pasieka w lecie

2.       Autor w swojej pasiece

Autor w swojej pasiece

Pasieka w lecie